Hobbyvarkens

Steeds meer mensen houden varkens als hobbydier. De meest voorkomende varkensrassen die als hobbyvarken gehouden worden, zijn het Vietnamese hangbuikvarken, Kune Kune varken, Göttinger minivarken, Meishan varken en Yucatan varken, waarvan het Vietnamese hangbuikvarken het meest populair is. Varkens zijn echter geen gemakkelijke huisdieren. Ze staan er om bekend zeer intelligent te zijn, en echte ontsnappingskoningen. Ze zijn bedreven in het wroeten, en kunnen met hun snuit grote krachten uitoefenen waartegen de meeste omheiningen niet bestand zijn. Bovendien kunnen zowel niet-gecastreerde beren als zeugen tijdens de bronst na de pubertijd soms agressief gedrag vertonen, wat ertoe leidt dat veel dieren uiteindelijk in asielen en opvangcentra terecht komen. Zoals voor elk dier geldt hier dan ook 'bezint eer ge begint'. Biggen zijn vaak immens schattig, maar het houden van een gezelschapsvarken vraagt een groot engagement, en gaat vaak ook al wel eens gepaard met onverwachte kosten in de vorm van beschadigde omheiningen en burenruzies. Het goed trainen en socialiseren van een gezelschapsvarken vraagt veel tijd en inzet, en zelfs bij een goede socialisatie treden regelmatig gedragsproblemen op nadat een big in de puberteit komt. Wanneer ze echter een 'gouden wei' krijgen, met voldoende afleiding en aandacht, dan kunnen het zeer aanhankelijke, intelligente dieren zijn, die genieten van een goede knuffelbeurt en gemakkelijk getraind kunnen worden om allerlei opdrachten uit te voeren.

Hobbyvarkens worden meestal in een stal met een groot buitenbeloop gehouden, wat leidt tot aandoeningen die in de vleesvarkenshouderij niet gezien worden zoals zonnebrand. Ze krijgen vaak keukenafval, oud brood en andere minder geschikte voedermiddelen. De voeding van deze dieren is dan ook vaak weinig uitgebalanceerd, en veel varkens leiden aan overdaadziektes ten gevolge van zwaarlijvigheid.

Om hobbyvarkens in een goede gezondheid te houden is een uitgebalanceerde, calorie-arme voeding en het stimuleren van lichaamsbeweging zeer belangrijk (bijvoorbeeld door spel of de voeding in de weide te verspreiden). Daarnaast zijn een halfjaarlijkse vaccinatie tegen vlekziekte en een regelmatig mestonderzoek om parasitaire problemen te voorkomen aangewezen.

Infectieziekten

Bij hobbyvarkens komen dezelfde aandoeningen als bij conventioneel gehouden varkens voor. Vlekziekte, Escherichia coli-infecties en schurft zijn belangrijke infectieuze aandoeningen die zowel bij conventioneel gehouden varkens als bij hobbyvarkens voorkomen. Vlekziekte, veroorzaakt door Erysipelothrix rhusiopathiae, geeft aanleiding tot algemeen ziek zijn, typische huidverkleuringen, chronische artritis, endocarditis en/of sterfte. Schurft, veroorzaakt door Sarcoptes scabiei var. suis, veroorzaakt inflammatie, roodheid en jeuk van de huid. Schurft is eenvoudig te behandelen. Profylactisch wordt bij hobbyvarkens alleen een halfjaarlijks mestonderzoek aangeraden om na te gaan of ontworming nodig is, en een halfjaarlijkse vaccinatie tegen vlekziekte.

Obesitas

De ontwikkeling van obesitas bij hobbyvarkens ontstaat door een combinatie van meerdere factoren, namelijk raspredispositie, onvoldoende beweging en vooral een verkeerde voedersamenstelling en voederhoeveelheid. Obesitas leidt onder andere tot oogproblemen (door het naar binnen krullen van het ooglid door de vetopstapeling), gewrichtsproblemen, ademhalingsproblemen, en uiteindelijk ook vervroegde sterfte. Beweging is een cruciaal onderdeel om de kans op obesitas te verkleinen. De beste manier om de varkens voldoende te laten bewegen is het stimuleren van het natuurlijk gedrag van het varken, meer bepaald de drang en nieuwsgierigheid naar het verkennen van de omgeving. Bij deze verkenning maakt het varken graag gebruik van snuffelen, knabbelen en wroeten. Hierbij speelt de verrijking van de omgeving een grote rol zodat het varken zich niet zou vervelen. Om deze beweging en het natuurlijk gedrag van varkens als één geheel te stimuleren, is het aan te raden om een deel van de dagelijkse hoeveelheid voeder te verspreiden over het buitenbeloop. Het is aangeraden om de hobbyvarkens minstens een uur per dag, verspreid over twee periodes, actief te laten bewegen.

Wanneer de dieren getraind worden, worden koekjes of andere vetrijke beloningen beter vermeden. Beloningen met een laag vet- en zoutgehalte, zoals granen of (gedroogd) fruit verdienen de voorkeur.

Het voederen van keukenafval en dierlijke producten is wettelijk verboden, zoals beschreven in de Europese Verordening 1774/2002 van het Europees Parlement en de Raad van 3 oktober 2002 tot vaststelling van gezondheidsvoorschriften inzake niet voor menselijke consumptie bestemde dierlijke bijproducten, maar wordt evenwel nog zeer vaak gedaan door particulieren. Het geven van keukenafval houdt echter een groot risico in op de verspreiding van dierziektes (vooral als vlees gegeven wordt) en heeft bovendien nefaste gevolgen voor de gezondheid van het dier. Keukenafval is vaak veel te energie-rijk voor varkens, en geeft aanleiding tot obesitas. Een dieet dat voornamelijk bestaat uit ruwvoer (hooi) en rauwe groenten, aangevuld met een kleine hoeveelheid welzijnsbrok voor gezelschapsvarkens (maximaal 2,5% van het lichaamsgewicht) is aangewezen. Fruit kan in kleine hoeveelheden als extra'tje gegeven worden.

Zonnebrand

Dit komt bij varkens met een lichte huidskleur en buitenbeloop regelmatig voor. De symptomen zijn duidelijk, en vergelijkbaar met zonnebrand bij de mens. Het behandelen van zonnebrand is in milde gevallen niet noodzakelijk. Wanneer het dier ernstige zonnebrand vertoont, is het aangeraden om het dier lokaal te behandelen met verzachtende zalf, zoals Flammazine® (actieve stof: Zilversulfadiazine). Een andere mogelijkheid is het gebruik van bijvoorbeeld slaolie om zo de huid vochtig te houden.

Preventie is altijd beter dan behandeling. Zonnebrand bij de hobbyvarkens kan voorkomen worden door het buitenbeloop van voldoende schaduwrijke plaatsen te voorzien en de dieren de mogelijkheid te geven om te baden en af te koelen.